17. İstanbul Bienali için kurgulanan Şiir Hattı, içinden geçtiğimiz bu benzersiz zamanlarda yeni düşünce biçimlerinin ortaya çıkabilmesi için şairlerin zihin dünyasına ve sözcüklerine başvuruyor. Bienalin bu hattı, 15 güncel şairi 2021 yılı boyunca her ay bir şiir yazmaya davet ederek dünyanın gidişatını yorumlamalarını sağladı. Projede, çoktandır aramızda olmasalar da sözcükleriyle bize her zamankinden çok daha güçlü bir şekilde hitap eden iki şair, Faiz Ahmad Faiz ve Nâzım Hikmet ile de şiirsel bağlantılar kuruldu.

Derlenen ve yeni sipariş edilen şiirler Mayıs 2021’den bu yana Açık Radyo yayınları ve bienalin podcast kayıtlarıyla kamusal alana ulaştı ve bienal öncesinde, sırasında ve sonrasında pek çok farklı biçimde ve platformda yayımlanmaya devam edecek. Şiirler sahaflarda, kahvelerde, lokantalarda, dükkânlarda, basılı ve sanal yayınlarda, Performistanbul’un canlı performanslarında, otobüs durakları ve ilan panolarında, çeşitli kamusal ve pek kamusal olmayan mekânlardaki toplantılarda görülebiliyor. Bienal çatısı altında alternatif bir haber anlatısı yaratan proje, eleştirel ve sanatsal ifade ve şiire kamusal erişim üzerine bir sohbet başlatıyor.

Yazılan şiirlerden bir seçki, bir şiir kitabında bir araya getirildi. Kitabın Türkçe edisyonu, bienal mekânlarından Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi, Barın Han ve Müze Gazhane'de satışa sunuluyor. Kitabın, şiirlerden daha küçük bir seçkiyle hazırlanan İngilizce edisyonuna çevrimiçi ve ücretsiz olarak buradan erişilebiliyor.

*

Şiir Hattı programı etkinliklerinden “Şair, Şiir ve Çevirileri: Şiir Çevirisi Yapmak, Okumak ve Çevrilmek Hakkında Bir Oturum”un ses kaydına buradan ulaşabilirsiniz. Oturumun Word dosyası formatındaki deşifresini ise buradan indirebilirsiniz.

“Şair, Şiir ve Çevirileri: Şiir Çevirisi Yapmak, Okumak ve Çevrilmek Hakkında Bir Oturum”
İzleyiciye kapalı oturum
25 Haziran 2022, Cumartesi, 14.00-19.00
Nejat Eczacıbaşı Binası

Moderatör: Süreyyya Evren Konuşmacılar: Enis Akın, Ersun Çıplak, Karin Karakaşlı, Lal Laleş, Mustafa Erdem Özler, Gonca Özmen, Neşe Yaşın, Atakan Yavuz 

“Şair, Şiir ve Çevirileri: Şiir Çevirisi Yapmak, Okumak ve Çevrilmek Hakkında Bir Oturum”, Şiir Hattı’nın şiirin belirli bir dilde yazılması ve başka dile çevrilebilirliği problemini şairlerle birlikte tartışmaya dönük bir çalışması olarak kurgulandı. Beş saati aşan bu buluşmada şairin şiir çevirisi masasının her üç tarafında da oturduğu durumları ele aldık: Şiiri çevrilirken şair, başka bir şairin şiirini çevirirken şair ve çeviri şiir okurken şair üzerinde durduk. “Şiir çevrilebilir mi, çevrilemez mi, çevrilemezse neden çevrilemez, diğer metinlerden nasıl bir farkı vardır, şiiri şairin çevirmesi daha mı iyidir, şair çevirmen şiiri o dili iyi bilen birisinin çevirmesinden yeğ midir” gibi soruların üzerinde durduk. Oturuma benimle birlikte Şiir Hattı programı şairlerinden Ersun Çıplak, Mustafa Erdem Özler, Gonca Özmen ve Neşe Yaşın katılırken, Natama dergisinden şair ve çevirmen Enis Akın, şair ve çevirmen Karin Karakaşlı, Diyarbakır Ro Edebiyat Evi ve Lis Yayınevi’nden şair ve çevirmen Lal Laleş ve Buzdokuz dergisi adına şair ve çeviri şiir editörü Atakan Yavuz katıldılar.

Şiir Hattı programı çerçevesindeki diğer etkinlikler:

“Faiz Ahmad Faiz ve Nâzım Hikmet”
14 Eylül 2022, Çarşamba
Nostalji Kitap & Kahve
Moderatör: Süreyyya Evren
Konuşmacılar: Amar Kanwar, Salima Hashmi, Shahnaz Rouse

Şiir Hattı programının çekirdeğinde yaşayan 15 şairin yeni şiirler yazdıkları şiirsel bir deney yatıyor. Program ayrıca, bugün hayatta olmayan geçmişten iki büyük şairi, Urdu ve Pencap dilinde yazan Pakistan’ın büyük şairi Faiz Ahmad Faiz (1911–1984) ile Türkçenin büyük şairi Nâzım Hikmet’i (1902–1963) günün şairleriyle buluşturarak zamanı esnetmeyi deniyor. Bu panelde de konuşmacılar Türkiye’de yeni yeni tanınan Faiz Ahmad Faiz’in şiirini ve süregelen etkisini, Nâzım Hikmet’in şiiri ve yaşamıyla birlikte düşünerek ele alacaklar. 

“Şiir ve Baskı” 
1 Ekim 2022, Cumartesi, 17.00-19.00
Nostalji Kitap & Kahve
Moderatör: Süreyyya Evren
Konuşmacılar: Mehmet Said Aydın, Mehmet Erte, Anita Sezgener 

Şiir Hattı programı şairlere bir deney alanı açarken bunu her oyunda olduğu gibi engellerle kurdu. Kendilerinden her ay düzenli olarak yeni bir şiir yazmaları beklenen şairler alışık olmadıkları bir zaman baskısı ile karşılaştılar. “Şiir ve Baskı” başlıklı bu panel Şiir Hattı programı pratiğindeki baskı unsurundan oyuncul bir başlangıç yaparak şiirin gündelik hayatın ve çocuk yetiştirmenin baskısından toplumsal ve kültürel baskıya kadar tüm baskı biçimleriyle ilişkilerine bağlanan bir alan açmayı hedefliyor. 

“Şiir ve Kuşku”

5 Kasım 2022, Cumartesi, 17.00-19.00
Nostalji Kitap & Kahve
Moderatör: Süreyyya Evren
Konuşmacılar: Devrim Dirlikyapan, Haydar Ergülen, Bejan Matur 

Şiir Hattı programı şairlere bir deney alanı açarken bunu her deneyde olduğu gibi bilinen ile bilinmeyen arasında yer alan kuşkulu bir alana çağırarak gerçekleştirdi. Şairler programda yer alan diğer şairlerle ve bienal ekibiyle bir diyalog içinde olmaksızın şiirlerini tek başlarına yazarken çeşitli kuşkular yaşadılar. “Şiir ve Kuşku” başlıklı bu panel Şiir Hattı programı pratiğindeki kuşku unsurundan oyuncul bir başlangıç yaparak şiirin her aşamasında şairin ve okurun karşısına çıkan ‘bütünüyle kuşkuda’ durumları ele almayı hedefliyor. 

“Şiir ve Deney”

20 Ekim 2022, Perşembe, 19.00-21.00
Çevrimiçi panel
Moderatör: Süreyyya Evren
Konuşmacılar: Donat Bayer, Sevinç Çalhanoğlu, Zeliha B. Cenkci, Cem Kurtuluş 

Şiir Hattı programına katılan şairler 2021 boyunca her ay yeni bir şiir yazarak bienal ekibine teslim ettiler. Kendi şiirlerinin gelişimi ile programın pratik gereklerini birleştirmeye dikkat ederken poetik yanıtlar geliştirdiler, 12 aya yayılacak şiirsel hatlar ve yordamlar belirlediler. “Şiir ve Deney” başlıklı bu çevrimiçi panel bu sürecin verdiği deney hissini oyuncul bir şekilde şiirin tüm deneylerine açmayı hedefleyerek programın farklı dünya kentlerinde yaşayan şairlerinden dördünü dijital bir buluşmada bir araya getiriyor.

“Dijital Çağ ve Şiir”

5 Kasım 2022, Cumartesi, 15.00-16.30
Nostalji Kitap & Kahve
Konuşmacılar: Hayriye Ünal, Murat Üstübal, Hakan Şarkdemir, Atakan Yavuz

Şiir Hattı programı, düzenlediği panellere günümüz şiir dergilerinin gündemlerini de dahil etmeyi hedefliyor. Bu kapsamda Buzdokuz dergisinin öncülük ettiği “Dijital Çağ ve Şiir” başlıklı tartışma, mekanik üretim araçları kadar dijital üretim araçlarının da sanatsal çalışmaların bir parçası olduğu zamanlardan söz alıyor. Tuvallerin yerini bilgisayar ekranları alırken, pigmentler, killer, fırçalar yerlerini veriye, algoritmalara, kodlara bırakıyor. Böyle bir durumda mevcut şiirsel teknikleri bilmek yeterli midir? Yeni mecralar ve ifade biçimlerine karşın şiir bir söz sanatı olmaya devam edecek mi? Yoksa dijital ortam şairin atölyesine mi dönüşecek? Şairlerimiz bu sorulardan hareketle orijinalin otoritesini sorgulanır hâle getiren dijital evreni ve şiiri tartışıyor.

“Şiirde Yeni”

6 Kasım 2022, Pazar, 18.00
Çevrimiçi panel
Konuşmacılar: Enis Akın, Mehmet Öztek, Davut Yücel, Canan Yaka

Şiir Hattı programı, düzenlediği panellere günümüz şiir dergilerinin gündemlerini de dahil etmeyi hedefliyor. Bu kapsamda Natama dergisinin öncülük ettiği “Şiirde Yeni” başlıklı tartışma, 2013 yılından beri yayımlanmakta olan Natama dergisi editörlerinin, bir yandan şiir seçerken bir yandan da şiir ve eleştiri yazmaya devam ettikleri yaklaşık on yıllık deneyimlerinden söz alıyor. Farklı dünya kentlerinde yaşayan dört şairi bir araya getirecek bu çevrimiçi panel, şiir dünyasının içinden bir derginin, Natama dergisinin, iyi ve yeni şiiri nasıl ölçtüğü ve anladığıyla ilgili fikirlerini ve yordamlarını açmayı hedefliyor. 

Şiir Hattı etkinliklerini bienalin kamusal program sayfasında incelemek için tıklayın.

*

Ana mekân: Nostalji Kitap & Kafe | Cumhuriyet Mahallesi, Ergenekon Caddesi, Teyyareci Fehmi Sokak, No: 12/14-C, 34380 Şişli, İstanbul

Şiir Hattı programı kapsamında üretilen tüm şiirlerin elle yazıldığı Şiir Defterleri Nostalji Kitap Kafe'de okunabilir.

Şiir posterlerine ev sahipliği yapan mekânların tam listesi aşağıdaki gibidir. Mekânları haritada görüntülemek için tıklayın.

• Acıbadem Tıp Fakültesi | Acıbadem University School of Medicine
• Ali Muhiddin Hacı Bekir Beyoğlu
• Ali Muhiddin Hacı Bekir Kadıköy
• Altın Sahaf
• Barış Sahaf
• Belki Kitabevi
• Darülaceze Huzurevi
• DEM Moda
• Espo Coffee
• Ethique Plant Based
• Frankeştayn Kitabevi
• Gezegen Sahaf
• Gezgin Kitapçı
• Glouton
• Hermes Sahaf
• Heybeliada Sahaf
• İBB İstanbul Kitapçısı Bağcılar
• İBB İstanbul Kitapçısı Beşiktaş
• İBB İstanbul Kitapçısı Beyoğlu
• İBB İstanbul Kitapçısı Eminönü
• İBB İstanbul Kitapçısı Gazhane
• İBB İstanbul Kitapçısı Karaköy
• İBB İstanbul Kitapçısı Kadıköy
• İBB İstanbul Kitapçısı Mecidiyeköy
• İBB İstanbul Kitapçısı Panorama
• İBB İstanbul Kitapçısı Yerebatan Sarnıcı
• İnat Sahaf
• Kadıköy Sineması
• Karaağaç Sahaf
• Kitap Borsası Sahaf ve Müzayede Evi
• Kırmızı Kedi Kitabevi
• Kırk Ambar Sahaf
• Librakons
• Mamati Sahaf
• Mektup Kırtasiye
• Melis Eczanesi
• Miss Pizza Şişhane
• Muhsin Kitap
• Noir Pit Pera
• Petra Roastery Co. Topağacı
• Robinson Crusoe
• Sahaf Rengin
• Sinametek
• Şelale Kırtasiye
• Wêjegeh Amed / Diyarbakır Edebiyat Evi
• Tavern
• Turkuaz Sahaf
• Urban Cafe
• Üç Yıldız
• Yeniköy Kitapçısı
• Zeyrek Kitabevi

KATKIDA BULUNANLAR

Süreyyya Evren (d. 1972, İstanbul, Türkiye) avangard sanat ile radikal siyasetin ilişkilerini incelediği doktorasını siyaset bilimi alanında Loughborough Üniversitesi, İngiltere’de tamamladı. 1991’den beri pek çok roman, öykü kitabı, şiir kitabı, deneme, derleme, inceleme, çocuk kitabı ve çeviri yayımladı. Yayımlanan şiir kitapları arasında Ebu Garib Neşesi (Pan, 2011) ve Houdini’den Sonra Ölüm (Pan, 2021) yer alıyor. Framework, İstanbul Art News, Kunstforum, Milliyet Sanat, Sanat Dünyamız, Springerin ve Third Text gibi sanat dergilerinin de aralarında olduğu pek çok mecrada sanat eleştirileri yayımladı. SPOT, İstanbul Modern, Kültür Üniversitesi, Hayat Bilgisi, Kadıköy Moda Sahnesi dahil pek çok kurumda modern ve güncel sanat ve sanat sosyolojisi üzerine seminerler verdi. Sırasıyla 2009 ve 2013 yıllarında gerçekleşen 11. ve 13. İstanbul Bienallerinin kitaplarına birer metinle katkıda bulundu, 14. İstanbul Bienali’nin (2015) tüm yayınlarının editörlüğünü üstlendi. Zihnini Kilitle başlıklı sox 36 ve Apartman Projesi’nde gerçekleşen serginin eş küratörlüğünü (Berlin, Almanya ve İstanbul, Türkiye, 2004); P Grubu, çerçevesinde gerçekleştirilen Hadi Koçum Göster Kendini başlıklı grup serginin eş küratörlüğünü (Viyana, Avusturya, 2013) ve Şener Özmen’in Filtresiz başlıklı solo sergisinin küratörlüğünü (Arter, İstanbul, Türkiye, 2016) üstlendi. Art-ist yayınları sanatçı kitapları dizisinin editörlüğünü ve Amsterdam, Hollanda’da düzenlenen uluslararası edebiyat festivali Read My World’ün [Dünyamı Oku] Türkçe edebiyata odaklanan 6. edisyonunun eş küratörlüğünü yürüttü. Evren, halen Arter’de (İstanbul, Türkiye) Yayınlar ve İçerik Koordinatörü olarak çalışıyor.

Mehmet Said Aydın (d. 1983, Diyarbakır, Türkiye) aslen Kızıltepeli. İstanbul, Türkiye’de yaşıyor ve çalışıyor. Üniversitede Türk dili ve edebiyatı okudu. Üç şiir kitabı var. Kusurlu Bahçe (ilk baskı 160. Kilometre, 2011), Sokağın Zoru (ilk baskı 160. Kilometre, 2014) ve Lokman Kasidesi (ilk baskı Everest, 2019). Kusurlu Bahçe Arkadaş Z. Özger İlk Kitap Özel Ödülü’nü kazandı ve Fransızcaya tercüme edildi (Le Jardin Manqué, Kontr, 2017). Otobiyografik anlatısı Dedemin Definesi (Edebi Şeyler, 2018) üç dilli olarak yayımlandı. Rakı gastronomisi üzerine iki cep kitabı kaleme aldı. Türkçeden Kürtçeye üç kitap, Kürtçeden Türkçeye muhtelif şiirler tercüme etti. BirGün, Evrensel Pazar ve gazeteduvar.com’da köşe yazıları yazdı. Editörlük yaptı.

Donat Bayer (d. 1977, İstanbul, Türkiye) lisans ve yüksek lisans eğitimini Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Piyano Bölümü’nde tamamladı. İlk şiirleri 1990’lı yıllarda Milliyet Sanat, Şiir Atı ve Kitap-lık gibi dergilerde yayımlandı. 2004-2006 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi Batı Dilleri ve Edebiyatları Bölümü’nde 20. yüzyıl Batı müziğinin analizi ve popüler müzik tarihi üzerine dersler verdi. 2007’de City, University of London Müzik Bölümü’nden ikinci yüksek lisans derecesini aldı. 2012’de, Anglo-Amerikan kadın şarkı yazarları üzerine yazdığı doktora teziyle aynı üniversiteden mezun oldu. Popüler Türk müziği ve modern Türkiye’de kadın hakları üzerine yazdığı makalesi, Resistance in Contemporary Middle Eastern Cultures: Literature, Cinema and Music [Çağdaş Ortadoğu Kültürlerinde Direniş: Edebiyat, Sinema ve Müzik] (Routledge, 2013) başlıklı kitapta yayımlandı. 2014-2015 yılları arasında Trinity Laban Müzik ve Dans Konservatuarı’nda piano okudu. 2016’da UCL Institute of Education, Londra, İngiltere’den PGCE derecesini aldı. 1999–2004 yılları arasında Açık Radyo’da haftalık bir radyo programı hazırladı ve sundu. 2001–2011 yılları arasında Roll, Radikal, Andante, Kitap-lık, Milliyet Sanat gibi gazete ve dergilerde klasik müzik ve popüler müzik üzerine yazıları yayımlandı. 2002–2004 yılları arasında Türkiye’nin ulusal televizyon kanallarından biri olan TRT2’de müzik danışmanlığı ve sunuculuğu yaptı. İlk şiir kitabı Kötü Kan (160. Kilometre) 2017’de, Ben Lerner'ın seçme şiirlerinden oluşan Sanat Yok (160. Kilometre) isimli çevirisi 2019’da, ikinci şiir kitabı Eyüp (160. Kilometre) 2021’de yayımlandı.

Zeliha B. Cenkci (d. 1995, Antalya, Türkiye) Berlin, Almanya’da yaşıyor. Boğaziçi Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden mezun oldu. Lisans hayatı boyunca yayınevleri ve medya kuruluşlarında çevirmen, editör ve gazeteci olarak çalıştı. Türkiye’de ve Amerika’da çeşitli edebiyat dergilerinde şiirleri, eleştirileri ve röportajları yayımlandı. İlk kitabı Odalar ve Şehir, 2018’de May Yayınları tarafından yayımlandı; kitap, 2018’de Arkadaş Z. Özger Şiir Ödülü’nü kazandı. 8 yıl İstanbul’da yaşadıktan sonra, Türkiye’de yükselen baskıcı politikalar nedeniyle Berlin’e göç etti. Halen Freie Univeristat Berlin’de Disiplinlerarası Ortadoğu Çalışmaları alanında ikinci yüksek lisans çalışmalarına devam ediyor. Şair, bir yandan, European Alternetives tarafından düzenlenen Mobil Göçmen İşçiler Üniversitesi’nde toplumsal cinsiyet hiyerarşisi üzerine atölye çalışmaları yapıyor. Edebi ilgilerinin yanı sıra fotoğraf, kolaj ve hiphop kültürüne tutkuyla bağlı.

Sevinç Çalhanoğlu (d. 1988, İstanbul, Türkiye) Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü’nden mezun oldu. Çalışmaları mekânın hafızası, çocukluk anlatıları ve edebiyatın dönüştürücü gücü etrafında şekilleniyor. Üretiminin merkezinde yazı olmakla beraber ses ve fotoğrafı da eserlerinde kullanan sanatçının katıldığı festival ve sergiler arasında Ölüm Dansı Söylencesi Soruları Işıklandırır, Zilberman Projects, İstanbul, Türkiye (2017); HER HÂL, Salt Galata, İstanbul (2017); Double Language [Çifte Dil] performans serisi, Soloway Gallery, New York, ABD (2018); Read My World Festival [Dünyamı Oku Festivali], Amsterdam (2018); Echo Exhibit, LMCC, New York (2020) ve okuma performanslarıyla Collapsable Hole, New York (2019) ve Grolier Kitapçısı, Cambridge, MA (2021) yer alıyor. Yayımlanan kitapları arasında Evde Bir Gezinti (Periferik) (Nod Yayınları, 2016); Et/ve/Fal (Heterotopya Yayınları, 2017); My Life in Curves Recently [Eğrisiyle Doğrusuyla Hayatım] (Bored Wolves, 2020); A Promenade at Home (Bored Wolves, 2021) ve Gezintide Bir Ev (Can Yayınları, 2021) bulunan Çalhanoğlu, Moero şiir dergisinin editörlüğünü yapıyor.

Cevat Çapan (d. 1933, Darıca, Türkiye) ortaöğrenimini Robert Kolej’de (1945–1953), yükseköğrenimini Cambridge Üniversitesi İngiliz Edebiyatı Bölümü’nde tamamladı (1953-1956). 1957’ye kadar Londra’da BBC Türkçe Bölümü’nde program asistanı, çevirmen ve spiker olarak çalıştı. Türkiye’ye dönünce, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde (1960–1980), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sahne ve Görüntü Sanatları Bölümü’nde (1980–1996), Yeditepe Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi’nde (1996–2012), Haliç Üniversitesi Konservatuarı Tiyatro Bölümü’nde (2012-2017) öğretim üyesi olarak çalıştı; 1980’lerin başında New York Üniversitesi’nde Fullbright Öğretim Görevlisi olarak görev yaptı. Ayrıca Boğaziçi, Marmara, Anadolu ve New York Üniversitelerinde dersler verdi. Yayımlanmış pek çok şiir kitabı bulunan Cevat Çapan; İngiliz, İrlanda ve Amerikan edebiyat ve tiyatrosu üzerine inceleme kitapları yayımladı; çağdaş Yunan, İngiliz ve Amerikan şiiri üzerine antolojiler hazırladı ve önemli Avrupalı ve Kuzey Amerikalı tiyatro yazarlarının oyunlarını Türkçeye kazandırdı.

Ersun Çıplak(d. 1976, Adana, Türkiye) Çukurova Üniversitesi’nden mezun oldu ve psikolojik danışman olarak çalışıyor. Evli ve bir kızı var. “Grupla Psikolojik Danışmada Şiir Kullanımı: Deneysel Bir Araştırma” başlıklı teziyle 2015’te doktorasını tamamladı. Şiir, yazı, çeviri ve söyleşileri başta Varlık, Kitap-lık ve Natama olmak üzere birçok dergide yayımlandı. Yom ve Karayazı dergilerinin yayın kurulunda bulundu. Ersun Çıplak’ın kitapları arasında Eksik Emanet (Karahan/Karayazı Kitaplığı, 2009), Minima Poetika (Dedalus, 2013), Sen Anlama (A5, 2017) ve Kaostan Düzen Arayışına: İnsanın Mitolojik Serüveni Üzerine Denemeler (A7, 2020) yer alıyor.

Devrim Dirlikyapan (d. 1974, Nevşehir, Türkiye) Bilkent Üniversitesi, Ankara, Türkiye’de çalışıyor. Eskişehir Anadolu Üniversitesi İktisat Bölümü’nü bitirdi (1997). Gazeteci ve düzeltmen olarak çalıştı ve Eskişehir’de bir kültür kafesi işletti. DüşeYaza Edebiyat (1998–99), Genç Edebiyat (1994) ve Akıntıya Karşı Şiir (1993) dergilerinin yayın kurullarında yer aldı. “İkinci Yeni Dışında Bir Şair: Edip Cansever” başlıklı yüksek lisans tezini Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü’nde 2003’te tamamladı. 2007’de aynı üniversiteden “Phoenix’in Evrimi: Edip Cansever’de Dramatik Monolog” başlıklı teziyle doktora derecesi aldı. Doktora tezine dayanan çalışması Ölümü Gömdüm, Geliyorum: Edip Cansever Şiirinde Varolma Biçimleri adıyla yayımlandı (Metis, 2013). Edip Cansever’in düzyazılarından ve söyleşilerinden oluşan Şiiri Şiirle Ölçmek (Yapı Kredi, 2009) ve Nevşehirli Âşık Ahmet’in şiirlerinin bir güldestesi niteliğindeki Yokluğun Derdi: Nevşehirli Âşık Ahmet’in Yaşamı, Sanatı, Şiirleri (Ürün, 2014) adlı kitapları yayına hazırladı. İlk şiir kitabı Epitaph (Çankaya Belediyesi, 1995) çeşitli ödüllere layık görüldü. Karla Gelen (Bilgi, 1998) ise 1997 yılında Behçet Aysan Şiir Ödülü’nü ve 1999 yılında Cemal Süreya Şiir Ödülü’nü kazandı. Üçüncü şiir kitabı İmdat İşaretleri (Yitik Ülke) 2014’te yayımlandı. 2007-2010 yılları arasında Kıbrıs’ta Lefke Avrupa Üniversitesi’nde, 2011–2017 yıllarında da Çağ Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak çalıştı.

Haydar Ergülen (d. 1956, Eskişehir, Türkiye) evli ve Nar’ın babası. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nü bitirdi. Çeşitli dergi ve ansiklopediler için çeviriler ve metin yazarlığı yaptı, reklam şirketlerinde çalıştı. İlk şiir kitabı Karşılığını Bulamamış Sorular 1981 yılında yayımlandı. Şiir ve denemeler yazan Ergülen şimdiye kadar 16 şiir ve 30 deneme kitabı yayımladı. Birçok şiir ödülüne layık görüldü, çok sayıda şiir yarışmasında jüri üyesi olarak yer aldı ve pek çok ülkede sayısız konferans ve festivale konuk oldu. Arkadaşlarıyla birlikte 1983’te Üç Çiçek, 1986’da Şiir Atı şiir dergilerini çıkardı; Eskişehir’de yayımlanan Yazılıkaya dergisini hazırlayanlar arasında yer aldı. Uluslararası Eskişehir ve İzmir Şiir Festivallerinin direktörlüğünü üstlendi. Ergülen, üniversitelerde yaratıcı yazarlık, şiir ve düşünce üzerine dersler veriyor; yaratıcı yazarlık ve şiir atölyeleri düzenliyor ve gazetelerde düzenli olarak şiir, edebiyat ve kültür üzerine yazılar kaleme alıyor. Yabancı dillerde çıkan kitapları arasında Carnet Intime (Al Manar, Fransa, 2012), Grenade ou Nar (Editions L’Harmattan, Fransa, 2015), Die Ecken Deiner Stille (Elif Verlag, Almanya, 2019), Pomegranate Garden (Parthian Books, Birleşik Krallık, 2019) ve La Casa Nella Melegrana (Valigie Rosse, İtalya, 2020) yer alan Ergülen’in pek çok şiiri uluslararası şiir antoloji ve dergilerinde yayımlandı.

Mehmet Erte (d. 1978, İzmir, Türkiye) lisans eğitimini Sakarya Üniversitesi Fizik Bölümü’nde tamamladı. “Yıldırımları Beklemek” adlı şiirinin 1999 yılında Varlık dergisinde “Ustaların Seçtikleri” köşesinde Lale Müldür tarafından yayımlanmasıyla edebiyat dünyasına girdi. Şiir, öykü, deneme ve söyleşileriyle Varlık ve Kitap-lık başta olmak üzere pek çok dergide göründü. Suyu Bulandıran Şey adlı dosyası 2003 Yaşar Nabi Nayır Şiir Ödülü’ne (Seyyidhan Kömürcü ile birlikte) değer bulundu ve aynı yıl Varlık Yayınları tarafından kitaplaştırıldı. Alçalma adlı ikinci şiir kitabı 2010’da Yapı Kredi Yayınları’ndan çıktı. İki şiir kitabı 2016’da Zoomkitap tarafından tek ciltte toplandı. Üçüncü şiir kitabı Çatlak, Edebi Şeyler etiketiyle 2021’de okurla buluştu. Erte’nin ilk öykü kitabı Bakışın Kirlettiği Ayna 2008’de, Sahte adlı romanı 2012’de, ikinci öykü kitabı Arzuda Bir Sapma ise 2015’te Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlandı. Erte, 2003 Eylül–2005 Ağustos tarihleri arasında Yasakmeyve dergisinde yayın müdürü olarak görev yaptı. 2003 Eylül’de Varlık Yayınları’nda editör olarak işe başladı, 2015’ten beri Varlık dergisinin editörlüğünü üstleniyor.

Faiz Ahmad Faiz (d. 1911, Sialkot, Britanya Hindistanı; ö. 1984, Lahor, Pakistan) Urduca ve Pencapça dillerinde yazan en saygın şairlerden biriydi. Arap ve İngiliz edebiyatı alanında eğitim alan şair, öğretmenlik kariyerine 1939 yılında başladı. Şiir hayatına gazel türünde başlayıp sonradan nazma yönelen Faiz, iki türde de ilerici şairler arasında seçkin bir konuma geldi. 1941 yılında Naqsh-e Faryadi [Ağıt Yakanın Sureti] adını verdiği ilk şiir seçkisini yayımladı. Faiz’in aşk ve güzellik temaları etrafında konumlanan modern ve tasasız ilk dönem şiirleri zamanla politikleşti. Pakistan Times ve Imroz gazetelerinde de yazmaya başlayan Faiz, şairliğinin yanı sıra gazeteci kimliğiyle de ün kazandı. 1951 yılında “Ravalpindi Komplosu” olarak bilinen dava kapsamında tutuklandı ve dört yıl hapis cezasına çarptırıldı. Pakistan’ın ilk asker diktatörü Eyüb Han iktidara geldiğinde ise altı ay hapis yattı. Şiir seçkileri arasında Dast-e saba [Rüzgârın Eli, 1952]; Zindan Nama [Hapishane Defteri, 1956]; Dast-e Tah-e Sang (Taşın Altındaki El, 1965); Sar-e Wadi-e Sina [Sina Vadisi, 1971]; Sham-e Sheher-e-Yaran [Kralların Gecesi, 1978] ve Mere Dil Mere Musafir [Kalbim, Yolcum, 1981] bulunuyor. 1962 yılında Lenin Barış Ödülü’ne, 1976 yılında Lotus Edebiyat Ödülü’ne layık görülen Faiz, 1984 yılında Nobel Ödülü için aday gösterildi.

Nâzım Hikmet (d. 1902, Selanik, Osmanlı İmparatorluğu; ö. 1963, Moskova, SSCB) bir şair, oyun yazarı, roman yazarı, yönetmen ve anı yazarıydı. İlk şiirlerini 17 yaşındayken bastıran şair, sanatçı annesi ve şair dedesi aracılığıyla erken yaşta şiirle tanışma fırsatı buldu. 1921 yılının Eylül ayında Moskova’ya gitti. Şiirleri sebebiyle pek çok dava açılan yazar, 1933 ve 1937 yıllarında gizli örgüt kurma suçundan tutuklandı.1938 yılında orduyu ve donanmayı isyana teşvik etmek suçundan tutuklandı ve 28 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı. Yasal olarak yükümlülüğü olmamasına karşın, askerliğine karar alınmasını hayatına yönelik bir tehdit saydığı için 17 Haziran 1951’de İstanbul’dan ayrılarak Romanya üzerinden Moskova’ya gitti. 25 Temmuz 1951 tarihinde Bakanlar Kurulu kararıyla Türk vatandaşlığından çıkartıldı. Gazete yazıları, romanları, öyküleri, çevirileri de olan Nâzım Hikmet’in yapıtları, 1938’den 1965 yılına dek Türkiye’de yasaklandı. 1965’den başlayarak çeşitli basımları yapılan yapıtları, “bütün yapıtları” kapsamında bir araya getirildi ve pek çoğu İngilizceye çevrildi. Bunlar arasında Selected Poems [Seçilmiş Şiirler](Cape, 1967); The Moscow Symphony [Moskova Senfonisi] (Swallow Pt, 1970); The Day Before Tomorrow [Arife] (Carcanet Press, 1972); Things I Didn't Know I Loved [Sevdiğimi Bilmediğim Şeyler] (Persea, 1975) ve Memleketimden İnsan Manzaraları (Yapı Kredi, 2002; Persea, 2009) yer alıyor.

Cem Kurtuluş (d. 1985, İstanbul, Türkiye) İstanbul’daki lise yıllarında Woody Allen’ın Tanrı’sını, Çehov’un Martı’sını ve Beckett’in Krapp’in Son Kaydı’nı yönetirken annesini kaybetti ve 2005 yılında Yasakmeyve’den Efe Murad’la Madde’yi (Yasakmeyve, 2005) yazdı. 2009’da Endüstriyel çöküşün hortlaklarıyla esmekte bir kasaba olan Lewiston/Auburn’deki Bates Üniversitesi'nde Edebiyat Teorisi üzerine lisans eğitimini tamamladıktan sonra, şehir hayatına, İstanbul’un Gezi’de politik ifade ve tepkisini bulduğu aynı kültürel yavanlaşmadan mustarip olan New York’a döndü. Önceleri garsonluk ve benzeri işler yaptı; Volga Calderon, Morgan Spurlock ve Tom Donahue gibi önemli belgesel ve televizyoncuların rehberliğinde belgesellerde ve televizyon dizilerinde kurguculuk yapmaya başladı; bir yandan da yayın haklarını sonradan ARTE’ye sattığı Aç Çocuk’u (2012, kısa animasyon) yapıp yine 2012’de 160. Kilometre yayınlarından sürün cem e’yi, 2016 yılında ise Sub Yayın’dan iki çepbuk yayımladı. Çeşitli şiir ve yazılarını Da Baddest gibi dergilerde yayımlamaya devam ediyor; televizyon ve belgesel projelerinde kurguculuğun yanı sıra prodüksiyon aşamasında olan ikinci animasyonu Golconda’nın animatörü, ressam ve illüstratör Justyna Milczuk tarafından kurulmuş olan, çeşitli sanat ve zanaat dallarını, kompost yapım eğitimlerini, müziği ve her formatta göçmen seslerini destekleyen Lotus in the Mud adlı halka açık bir kompost yapım bahçesinin organizatörlüğünü yapıyor.

Bejan Matur (d. 1968, Maraş, Türkiye) günümüz şiirinin en önemli temsilcilerinden olup Londra–İstanbul arasında yaşıyor. Ankara Hukuk Fakültesi’nden mezunu oldu. Şiirleri 42 dile çevrildi. Ödüller aldı. Pek çok ülkede sayısız konferans ve festivale konuk olan Matur 9’u şiir, toplam 11 kitap yayımladı. Deneme ve makaleler yazdı. Şiirlerini Londra Kraliyet Operası (Royal Opera House), Kings Place London, Ubud (Bali) ve Princeton Üniversitesi gibi önemli mekânlarda geniş izleyici topluluklarına müzik eşliğinde sundu. İbrahim’in Beni Terketmesi (How Abraham Abandoned Me) kitabının İngilizcesi Arc Yayınları tarafından basıldı ve T.S. Eliot’ın kurucusu olduğu Poetry Society tarafından 2012 yılının en iyi çevirisi seçildi.

Mustafa Erdem Özler (d. 1967, Muğla, Türkiye) Datça’da çalışıyor ve yaşıyor. 1988 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde yüksek lisans programına devam etti. Kelebekli Zaman adlı şiir kitabı 2001 Aralık ayında Can Yayınları’ndan çıktı. 2004 Eylül ayında Berlin’de Sox36 Sanat Galerisi’nde Teslim Ol! başlıklı ses yerleştirmesini gerçekleştirdi. Erdem Devesi dosyasıyla 2008 yılında Cemal Süreya Şiir Ödülü’nü aldı. Erdem Devesi adlı şiir kitabı 2009 Mart ayında Metis Yayınları’ndan çıktı. İstanbul İstanbul adlı defter tasarımı 2011’de New York Modern Sanat Müzesi MoMA’nın Destination Istanbul projesinde yer aldı. 2013 Mayıs–Haziran aylarında Viyana’da MuseumsQuartier’de P Grubu’nun Hadi Koçum Göster Kendini sergisinde Preker Çağırma İşi! başlıklı ses enstalasyonunu gerçekleştirdi. Tarihi Ayı Öfkesi adlı şiir kitabı 2013 Ekim ayında Metis Yayınları’ndan çıktı. 2016 Şubat–Nisan aylarında Heidelberger Kunstverein, Heidelberg, Almanya’da Topraksız Ülke-Ülkesiz Toprak sergisinde Kopuş başlıklı ses yerleştirmesini gerçekleştirdi.

Gonca Özmen (d. 1982, Burdur, Türkiye) İstanbul’da çalışıyor ve yaşıyor. 2004 yılında İstanbul Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun oldu. Aynı bölümde 2008 yılında yüksek lisansını ve 2016 yılında doktorasını tamamladı. İlk şiiri 1997’de Varlık dergisinde yayımlandı; aynı yıl Yaşar Nabi Nayır Gençlik Ödülleri’nde “dikkate değer” bulundu. Devamında Kuytumda (Hera, 2000), Belki Sessiz (Yapı Kredi, 2008)ve Bile İsteye (Kırmızı Kedi, 2019) şiir kitapları yayımlandı. Şiirleri İngilizce, Almanca, Fransızca, İspanyolca, Slovence, İtalyanca, Romence, Farsça, Yunanca ve İbraniceye çevrildi. Seçme şiirleri The Sea Within (İçerdeki Deniz) adıyla 2011’de İngiltere’de Shearsman Yayınevi tarafından, ikinci kitabı Belki Sessiz (Vielleicht Lautlos) 2017 yılında Almanya’da Elif Verlag tarafından yayımlandı. Yurtdışında birçok uluslararası şiir festivaline katılan Özmen, pek çok şiir ödülüne layık görüldü. Çağdaş İrlanda Şiiri Seçkisi’ni (Edisam, 2010) ve İlhan Berk’in ölümünden sonra kalan şiirlerinden oluşan Çiğnenmiş Gül’ü (Yapı Kredi, 2011) yayına hazırladı. Ç.N. [Çevirmenin Notu] isimli çeviri edebiyatı dergisinin, Pulbiber ve Çevrimdışı İstanbul edebiyat dergilerinin yayın kurullarında yer aldı. Kırmızı Kedi Yayınevi için Sydney Smith’in Şehirdeki Küçük (2020), Sylvia Plath’ın Kiraz Hanım’ın Mutfağı (2020), Jordan Scott’un Bir Nehir Gibi Konuşurum (2021), Donna Guthrie’nin Uçarı Kaçarı Sözcükler (2021) ve Joanne Schwartz’ın Babamı Beklerken (2022) adlı çocuk kitaplarını çevirdi. Bursa Nilüfer Uluslararası Şiir Festivali, Rodos, Yunanistan merkezli Seas Writers’ ve Translators’ Council ve İngiltere’de Red Hand Books tarafından yıllık yayımlanan Turkish Poetry Today [Günümüzde Türk Şiiri] dergisinde danışma kurulu üyesi olarak bulundu. Şimdilerde Can Yayınları’nca yayımlanan küçük İskender’in kitaplarının editörlüğünü yapıyor,Sylvia Plath’ın Toplu Şiirler’ini (Collected Poems) Türkçeye çeviriyor.

Anita Sezgener (d. 1971, İstanbul, Türkiye) Sefarad Yahudisi bir ailenin çocuğu ve 2017’den bu yana Alina’nın annesi. Şiirleri, yazıları, söyleşileri ve çevirileri çeşitli dergilerde yer aldı. Anne Carson’ın Kısa Konuşmalar (Nod Yayınları, 2018), Raymond Federman’ın Dolaptaki Ses (Nod Yayınları, 2018) veJennifer Martenson’ın Xq28(1) (Nod Yayınları, 2015) kitaplarını çevirdi. Kitaplar ve kitap kapakları için arketipsel şeysiler çiziyor. Kadınların görünürlük projesi olarak, 2008’den beri kültür-sanat-edebiyat fanzini Cin Ayşe’yi çıkarıyor. Çevrimiçi bir şiir fanzini olan Moero Fanzin’in de editörlerinden biri. 2022 yılında, küratörlüğünü Dr. Necmi Sönmez’in üstlendiği ve Antalya Kültür Sanat ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Saraçhane Sergi Salonu’nda gerçekleşen Şairler Neden Resim Yapar? başlıklı serginin katılımcıları arasındaydı. Yayımlanmış kitapları: Pusu Bilici (Norgunk, 2008), Taşlık (Yasakmeyve, 2011), Hafif Zehirler (Pan, 2012), Normalia (Nod Yayınları, 2014), Çok Sesi (Heterotopya, 2015), Tikkun Olam: Walter Benjamin Şiirleri (Nod Yayınları, 2017), Nabız Kayıt (Nod Yayınları, 2020); Aritmi Koridoru: Toplu Yazılar (Everest Deneme, Eylül 2020) and İpi Atmış, Gölü Çekmiş (Alina söyledi, Anita çizdi) (Bored Wolves. 2021).

Neşe Yaşın (d. 1959, Lefkoşa, Kıbrıs) hayatının ilk yılları şu anda Kıbrıs’ın güneyinde bulunan, Kıbrıslı Türk ve Rumların birlikte yaşadığı Peristerona köyünde geçti. 1963 yılında Aralık ayında Kıbrıs’taki çatışmalar nedeniyle ailesiyle birlikte Lefkoşa’ya göç etti ve çocukluğunun üç yılını Türk enklavında geçirdi. Sonradan adı Türk Maarif Koleji olarak değiştirilen İngiliz Koleji’nde okudu. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nü bitirdi. Bölünmüş Kıbrıs’ın her iki tarafında da tanınan ve adada konuşulan her iki dilde de okunan bir şair oldu.  Kıbrıs’ın yeniden birleşmesi için uğraş veren barış gruplarında çalışmalar yaptı. Şiirleri kırktan fazla yabancı dile çevrildi ve bu dillerde yayımlanan dergi ve antolojilerde yer aldı. Çok sayıda uluslararası edebiyat festivalinde Avrupa, Asya, Kuzey ve Güney Amerika, Afrika ve Avustralya’nın çeşitli şehirlerinde okumalar yaptı. Şu sıralar, Kıbrıs’ın güneyinde bulunan Kıbrıs Üniversitesi Türkoloji Bölümü’nde Dil ve Edebiyat dersleri veriyor; altı yıl BirGün gazetesinde sürdürdüğü köşe yazarlığına Yenidüzen gazetesinde devam ediyor. Yayımlanmış kitapları arasında Sümbül ile Nergis (Cem Yayınları, 1979), şiir; Savaşların Gözyaşları (Yeni Türkü Yayınları, 1980), şiir; Kapılar (Cem Yayınları, 1992), şiir; Ay Aşktan Yapılmıştır (Gendaş, 2001), şiir; Üzgün Kızların Gizli Tarihi (İletişim, 2002), roman; Bellek Odaları (Dünya, 2005), şiir; Şiir Seçkisi (Amargi Yayınları, 2008), şiir; Şiirle Hatırlamak (Söylem, 2013), inceleme; Üşümüş Kuşlar (Ayrıntı, 2016), şiir; Garden of Light (Epifani, 2016); Rose Falling into Night (Heterotopia, 2017); Απαγορευμένοι κήποι (Vakxikon, 2019) yer alıyor. Yaşın, aralarında Anthias-Pieridis Ödülü (1998) olan pek çok ödüle değer bulundu.

MEKÂN

• Nostalji Kitap & Kahve