Küratörlüğünü Christine Tohmé’nin üstlendiği Üç Ayaklı Kedi başlıklı 18. İstanbul Bienali’nin ilk ayağı, 20 Eylül – 23 Kasım 2025 tarihleri arasında, bu yıl da Koç Holding desteğiyle ücretsiz olarak düzenlendi. “Kendini koruma” ve “gelecek olasılıkları” temaları etrafında şekillenen bienal sergilerinde 30’u aşkın ülkeden 47 sanatçının eserleri yer aldı. Bienal sergilerine, performanslar, film gösterimleri ve söyleşilerden oluşan bir kamusal program eşlik etti. Yoğun ilgi gören bienal bu yıl tarihindeki en yüksek izleyici sayısına ulaşarak 600 bini aşkın ziyaretçiyi ağırladı.
Üç Ayaklı Kedi, Beyoğlu–Karaköy hattındaki sekiz mekândaydı
İstanbul Bienali, sabit bir sergi mekânına bağlı kalmadan her edisyonunda farklı mekânlar kullanarak İstanbul’la kurduğu ilişkiyi yeniden tanımlıyor. 18. İstanbul Bienali’ne evsahipliği yapan mekânlar da küratör Christine Tohmé’nin oluşturduğu kavramsal çerçeve doğrultusunda belirlendi. Tüm mekânlar yürüyerek gezilebilecek şekilde planlandı; böylece ziyaretçiler kolaylıkla sergileri ve şehrin çokkatmanlı yapısını keşfetme imkânı buldu. 18. İstanbul Bienali sergileri Beyoğlu – Karaköy hattında; Elhamra Han, Eski Fransız Yetimhanesi Bahçesi, Meclis-i Mebusan 35, Külah Fabrikası, Zihni Han, Galeri 77, Muradiye Han ve Galata Rum Okulu’nda ziyaretçilerle buluştu.
İstanbul Bienali ve Koç Holding’in şehre armağan ettiği Khalil Rabah’ın eseri, bienalden sonra da görülebilecek
Fotoğraf: Sahir Uğur Eren
2025 yılında 18. İstanbul Bienali sanatçılarından Khalil Rabah’ın Kırmızı Rotavesait adlı yerleştirmesi, Bienal Sponsoru Koç Holding’in katkıları ve Beyoğlu Belediyesi evsahipliğinde, bienalin kapanmasının ardından Eski Fransız Yetimhanesi Bahçesi’nde 31 Mayıs 2026’ya kadar sergilenmeye devam edecek. Eserin daha sonra yerleştirileceği alan 2026 yılında belirlenecek.
Kırmızı Rotavesait (2025), farklı emek, hareket ve aidiyet biçimleri üzerine düşündüren mekânsal bir müdahale olarak tasarlandı. Khalil Rabah’ın kariyeri boyunca odaklandığı toprak mücadelesi, tehcir ve egemen tarih anlatılarının sorgulanmasının bir yansıması olan yerleştirme, bulunduğu mekânın geçmişine de referans veriyor. Eser, ziyaretçileri variller içine dikilmiş ağaçlar arasında dolaşmaya davet ediyor.
Koç Holding’in katkılarıyla düzenlenen rehberli turlar yoğun ilgi gördü
Fotoğraf: Salih Üstündağ
Bienal kapsamında düzenlenen rehberli tur programı, ziyaretçilerin eserleri daha yakından tanımalarına olanak sağladı. 2007 yılından bu yana bienalin destekçisi Koç Holding’in katkılarıyla eğitimlerini tamamlayan 20 adet rehber bienal süresince 7.232 ziyaretçiye bienali ve sergilenen işleri tanıtarak izleyici deneyimini zenginleştirdi.
Bebekli Sabahlar
İstanbul Bienali sergilerini 0–36 ay aralığındaki bebekleriyle birlikte gezmek isteyen bakım verenlere özel olarak tasarlanan “Bebekli Sabahlar” pusetli ziyaretçilerin bienali rahatça deneyimlemelerine olanak tanıdı. Galata Rum Okulu’nda bienal süresince cuma günleri gerçekleştirilen turlara 90 bakım veren kişi bebekleri ile birlikte katıldı.
Bienalin öğrenme programı 2 bini aşkın çocuk ve gence ulaştı
Fotoğraf: Mete Kaan Özdilek
İstanbul Bienali’nin çocuklar ve gençlere yönelik Öğrenme Programı, Koç Holding’in desteği ile hayata geçirildi. Program İKSV Alt Kat’ın koordinasyonunda PACE Çocuk Sanat Merkezi işbirliğiyle, sergi gezisi ve atölye çalışması olmak üzere iki aşamalı olarak tasarlandı. Katılımcıların bienal sanatçılarından ilham alarak yanlarında getirdikleri objeleri ileri dönüşüm teknikleriyle üç boyutlu sanat eserlerine dönüştürmeleri hedeflendi. Çocuklar bu atölyelere, hem okullar ve sivil toplum kuruluşlarıyla yürütülen işbirlikleri kapsamında hem de bireysel başvurularla davet edildi. Bienal boyunca Galata Rum Okulu’nda ücretsiz olarak yürütülen programa 2.155 öğrenci katıldı.
Bienalin martı dostları Opti ile Pesi, yeni maceralarıyla çocuklarla buluştu
Fotoğraf: Fatih Yılmaz
Bienal yeni bir çocuk kitabıyla bu yıl da küçük yaştaki izleyicilerine bienali yakından tanıma olanağı sundu. İlk kez 2017’deki 15. İstanbul Bienali’nde hayat bulan sanatsever martılar Opti ile Pesi’nin bu yıl Hisar Okulları’nın katkılarıyla yayımlanan yeni macerası, Burcu Ural Kopan’ın editörlüğünde, yazar Yekta Kopan ve çizer Gökçe Akgül tarafından hazırlandı. Bienal mekânlarından ücretsiz olarak dağıtılan Opti ile Pesi: Kayıp Sesler Haritası, minik sanatseverleri İstanbul’un ev sahipliği yaptığı renkli ve çeşitli kültürel dokuyu, bienal mekânlarında kayıp dostlarını arayan iki martının hikâyesi üzerinden keşfetmeye davet ediyor. İKSV Alt Kat işbirliğiyle yayımlanan kitap için Hisar Okulları ve Galata Rum Okulu’nda düzenlenen atölyelerde çocuklar, okuma, çizim ve eğlenceli etkinliklerle hikâyeyi etkileşimli olarak keşfetme fırsatı yakaladı. Türkçe olarak 10 bin adet ve İngilizce olarak 4 bin adet basılan ve İstanbul ve şehir dışından çocuklara ulaştırılan Opti ile Pesi: Kayıp Sesler Haritası bienal sonrasında da İKSV Alt Kat’tan Türkçe ve İngilizce olarak temin edilebilir.
Bienalde ücretsiz tur programları
Erişilebilir Bienal Turları
Fotoğraf: Mete Kaan Özdilek
İKSV’nin erişilebilirlik partneri DenizBank’ın katkıları ve Erişilebilir Her Şey’in danışmanlığıyla Galata Rum Okulu ve Zihni Han’da düzenlenen erişilebilir turlarda görme farklılığı olan bireyler için sesli betimleme ve dokunsal materyaller, sağır bireyler için ise işaret dili desteği sağlandı. 20 Eylül - 23 Kasım tarihleri arasında toplamda 20 Erişilebilir Bienal Turu düzenlendi. Bu turlardan 10’u işaret dili tercümeli, 10’u ise sesli betimlemeli olarak gerçekleştirildi. İşaret dili tercümeli turlara 165 kişi, sesli betimlemeli turlara 76 katılımcı katıldı. Bu erişilebilir turlar sayesinde, toplamda 241 ziyaretçi bienalin farklı mekânlarında özel bir deneyim yaşama fırsatı buldu.
Fotoğraf: Mete Kaan Özdilek
Mülteci Turları
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) danışmanlığında hazırlanan Mülteci Turları, sosyal entegrasyon ilkeleri gözetilerek ve hassas içerikler dikkate alınarak planlandı. Galata Rum Okulu’nda ücretsiz olarak gerçekleştirilen turlar Türkçe anlatımla, ziyaretçilerin konuştuğu dile çeviri desteğiyle düzenlendi. 20 Eylül’den itibaren bienal süresince her çarşamba Galata Rum Okulu’nda gerçekleştirilen Mülteci Turları’nı koordine eden partner kurumlar; 24 Eylül’de Mahalla Festivali ve ArtHere, 1 Ekim’de WALD, 15 Ekim’de ASAM, 22 Ekim’de MSYDD (Mülteciler ve Sığınmacılar Dayanışma Derneği), 29 Ekim’de Pozitif Yaşam Derneği, 5 Kasım İnsan Kaynağı Geliştirme Vakfı, 12 Kasım’da MSYDD (Mülteciler ve Sığınmacılar Dayanışma Derneği), 19 Kasım’da İnsan Kaynağı Geliştirme Vakfı oldu. 2017 yılındaki 15. İstanbul Bienali’nden bu yana kesintisiz olarak her edisyonda hayata geçirilen Mülteci Turları, bu bienalde 117 ziyaretçiye ulaştı.
Prodüksiyon Turları
Bienal eserlerinin fikir ve üretim sürecinden sergi kurulumuna kadar uzanan hazırlık aşamalarını, bu sürece doğrudan tanıklık eden ekip üyelerinden dinleme fırsatı sunan Prodüksiyon Turları da bu yıl bienalde ilk kez düzenlendi. 20 Eylül - 23 Kasım tarihleri arası her çarşamba Zihni Han’da gerçekleşen Prodüksiyon Turları 300’ü aşkın ilgili ziyaretçiyi ağırladı.
Uluslararası medya ve kültür kurumlarından bienale yoğun ilgi
18. İstanbul Bienali, bu yıl da uluslararası basın ve kültür kurumlarının yoğun ilgisini çekti. Bienal, Financial Times, Art Newspaper, Corriere della Sera, Frankfurter Allgemeine Zeitung, Canvas, ArchDaily, El Pais, Frieze, Artforum, Kunstforum, Text Zur Kunst, Art Press, ArtAsiaPacific, Cornucopia, La Repubblica, Die Welt, El Pais, Die Presse, Tagesspiegel, e-flux, Ocula, Folha de Sao Paulo gibi önde gelen uluslararası basın kuruluşlarından temsilcileri ağırladı. Bienal, uluslararası sanat yayınlarında pek çok değerlendirme yazısına konu oldu.
Yurtdışından, aralarında Metropolitan Müzesi, Sursock Müzesi, Beirut Art Center, ICA Yerevan, Athens National Museum of Contemporary Art, Toledo Müzesi, Lenbachhaus, Hirshhorn Müzesi, Guggenheim, MoMA, Frieze, Sharjah Sanat Vakfı, Alserkal Avenue, Autostrada Biennale, Venice Biennale, LUMA Arles, Mophradat, KADIST, Art Jameel, Rijksmuseum, Palais de Tokyo, Fondazione Merz, Associação Cultural Videobrasil, Uluslararası Bienaller Birliği, EUNIC (EU National Institutes for Culture), TATE, SAVVY Contemporary, Sculpture Projects Münster, New York Kültür İşleri Departmanı, Brooklyn Müzesi, Kunstverein Hamburg, Asian Art Museum gibi uluslararası kurumların temsilcilerinin de bulunduğu binlerce ziyaretçi bienali takip etti.
Kamusal Program ve Etkinlikler – Zihni Han Kat İki
Fotoğraf: Mete Kaan Özdilek
Bienalin kamusal programı, açılış haftasında canlı performanslar, film gösterimleri ve DJ setleriyle başladı. Bienal süresince Zihni Han’ın ikinci katı da ziyaretçilerin buluşma, sohbet ve atölye düzenleme imkânı bulduğu ortak alan olarak tasarlandı. Mekânda yer alan kütüphane, ziyaretçilerin katkılarıyla ortak bir kaynak olarak büyümeyi sürdürdü. Bienal boyunca Zihni Han Kat İki, aralarında linol baskı, 3D origami, mizah atölyesi, Türk İşaret Dili üzerine etkinlikler, film gösterimleri, kolektif üretim atölyeleri gibi farklı disiplin ve içerikte 30’dan fazla etkinliğe evsahipliği yaptı.
Paralel etkinliklerle kentin kültürel çeşitliliğine katkı
18. İstanbul Bienali ile eşzamanlı olarak kentin farklı noktalarında düzenlenen bağımsız kültür ve sanat etkinlikleri olan Paralel Etkinlikler, İstanbul Bienali tarafından derlenerek bienalin web sitesinden duyuruldu. 16 Eylül – 23 Kasım tarihleri arasında gerçekleştirilen 200’i aşkın etkinlik, bienalin Paralel Etkinlikler listesinde yer aldı ve İstanbul’un kültür sanat hayatını yaratıcı buluşmalarla canlandırdı.
18. İstanbul Bienali destekçileri
İKSV tarafından düzenlenen 18. İstanbul Bienali’nin sponsorluğunu 2007-2036 yılları arasında Koç Holding üstleniyor. Bienal, bu yıl da Koç Holding desteğiyle izleyicilere kapılarını ücretsiz olarak açtı.
İKSV’nin tüm festivallerine ve bienallerine Kurucu Sponsor Eczacıbaşı Topluluğu destek oluyor.
Bienale Divan Ağırlama Sponsoru, Arçelik Teknoloji Sponsoru olarak destek verirken, İKSV Erişilebilir Sanat Partneri DenizBank, vakfa desteğini bienal kapsamında da sürdürüyor. Bienale ayrıca Proje Ortağı olarak Hisar Okulları destek verirken Havayolu Partneri olarak Türk Hava Yolları, Otomotiv Sponsoru olarak Ford Otomotiv Sanayi AŞ, Özel Proje Sponsoru olarak TAV Airports ve İKSV Konaklama ve Mekân Sponsoru The Marmara Group da destek veriyor.
Bienale katkı sağlayan kuruluşlar arasında ARTFACTORY, Diageo Türkiye, Dinçer Logistics, Magdeburger Sigorta A.Ş, Mastercard, Soho House, Sub Karaköy ve tonwelt yer aldı. 2015-2025 Boya Sponsoru Polisan Kansai Boya ve aydınlatma sponsoru TEPTA bienale desteklerini sürdürürken bienalin diğer destekçileri MEKE, NOA, Piksel.Creative Solutions, Sotheby’s, The Peninsula Istanbul, Türk Ekonomi Bankası (TEB), TSKB (Türkiye Sınai Kalkınma Bankası), VitrA oldu.
Zihni Denizcilik, Galata Rum Okulu, Beyoğlu Belediyesi, Borusan Holding, Galeri 77 ve The Muradiye bienale mekân destekçileri olarak katkıda bulunurken Salt, İstanbul Modern, Bahçe Galata ve Arter de kamusal program mekân destekçileri oldular.
Bienalde Türkiye’den katılımcıların projeleri, SAHA tarafından desteklendi.
Bunlara ek olarak bir dizi destekçi, uluslararası fon kuruluşları ve hibe organları İstanbul Bienali'ne ek katkıda bulundu: British Council, Institut Français, Ramon Llull Institute, İstanbul Hollanda Başkonsolosluğu, Saastamoinen Foundation, Henry Moore Foundation, Catapulta, Canada Council for the Arts, Jan Michalski Foundation, Spot Projects, Accion Cultural Espanola, Adam Mickiewicz Institute - Polonya Kültür ve Milli Miras Bakanlığı, Goethe-Institut İstanbul, İstanbul Arjantin Başkonsolosluğu, Saint Benoit Fransız Lisesi, European Roma Institute for Arts and Culture, Frame, İstanbul Brezilya Başkonsolosluğu, Yunanistan Kültür ve Spor Bakanlığı.
İKSV Servis Sponsorları Zurich Sigorta, Amerikan Hastanesi, Insider, Mindbehind, Plaza OSGB, GfK, Mindshare, Somera, Boosmart ve Wiseback tüm vakıf etkinliklerinde olduğu gibi bienalde de desteğini sürdürürken, Aditgen, Apaçık Radyo, ArtDog Istanbul, Bundle, Diken, Kafa Radyo, Karnaval, Habertürk, Bloomberg HT, Medyascope, Milliyet Sanat, Oksijen, Sanat Okur, Socrates, T24, Time Out İstanbul ve Yuzu Magazine bienalin medya sponsorları oldular. İstanbul Büyükşehir Belediyesi İştirak Şirketi Kültür AŞ, İGA Pass, Panoffect ve Icon Dooh da bienale tanıtım desteği veren kurumlar arasında.
Bienalin ana hamileri Oya & Bülent Eczacıbaşı ve Ömer Koç. Bienal hamileri arasında ayrıca Ayşe Umur, Emin Hitay, Melda & Serkan Aygın, Özgür Tanrıkulu, Tansa Mermerci, Arzuhan & Mehmet Ali Yalçındağ. Dostlar arasında; Adnan Yerebakan, Amanda Love, Berrak & Nezih Barut, Elif Tukin Oygur, Hatice & Jan Frederik Marx, Zafer Yıldırım da yer alıyor.
